Opleidingen mogen tegenwoordig zelf een programmavoorstel doen voor het locatiebezoek van het panel bij accreditatie-audits in het hoger onderwijs. Dit programma is ‘vormvrij’, in die zin dat opleidingen zelf de gespreksvolgorde, gesprekstypen, personen en duur van het programma bedenken, en een programma-voorstel doen (zie NVAO Beoordelingskader 2016). In samenspraak met het auditpanel komt het definitieve programma tot stand: het panel bewaakt dat het programma hen voldoende in staat stelt om informatie te verzamelen waarmee zij op alle standaarden tot een oordeel kan komen. De grote vraag is: hoe benutten opleidingen de vormvrijheid zoal?

Hieronder geef ik vijf inspirerende voorbeelden van programma-elementen die secretarissen en voorzitters bij Hobéon de afgelopen periode tegen kwamen bij audits. De kern van een goed programma volgens hen? ‘Toon het karakter van de opleiding! Dompel het panel onder in wat het wezen van de opleiding is, zodat het een goed beeld krijgt van het karakteristieke, specifieke van de opleiding. Zorg, bij een nautische opleiding bijvoorbeeld, dat het panel bij wijze van spreken de zee ruikt.’

1. Informatiemarkt: komt dat zien!

Wil je het panel de kans geven om inhoudelijk de diepte in te gaan op de auditdag, en dan het liefst op een aantal verschillende thema’s? Zou je het panel graag meenemen in een aantal inhoudelijke thema’s (blended learning, internationalisering, onderzoek, kwaliteitsborging), programmatische thema’s (verschillende afstudeerrichtingen, jaargangen), of wat voor thema’s ook?
Overweeg dan om een expositie, voorlichtingsmarkt, of informatiemarkt te organiseren, waarbij individuele panelleden langs verschillende statafels, gesprekspartners, en onderwerpen kunnen wandelen. Kleed de markt aan met posters en voorbeeldmaterialen. Via zo’n marktopzet kan het panel veel informatie vergaren op specifieke onderwerpen. Houd er in de planning wel rekening mee dat het panel na zijn bezoek aan de markt een moment nodig heeft om bevindingen intern uit te wisselen.

Voorbeeld van Rianne Versluis, Daniëlle de Koning en Willem van Raaijen, audits sociale, educatieve, economische, en gezondheidsdomein

2. Past een pitch?

Docenten in het hbo gebruiken continu casuïstiek als methode om studenten voorbeeldsgewijs naar een hoger aggregatieniveau te brengen. Dit kan ook op een auditdag. Bedenk eens welke aansprekende projecten of onderzoekseenheden de opleiding heeft? Is het eindwerk van studenten een pronkstuk waarin allerlei competenties samen komen? Starten studenten een eigen onderneming in een bepaalde cursus, of voeren zij met de gemeente een project uit in de wijk? Ga dan na of enkele studenten hier korte pitches over kunnen geven, en geef het panel de kans om na afloop in gesprek te gaan met de studenten.
Voorbeelden van Rob van der Hoorn, Hanneke Bleijs, Rianne Versluis uit technische en financiële domein en domein van de kunsten

3. Get out of the building

Werken studenten samen met het werkveld of externe partijen aan projecten, onderzoeken, of producten? Overweeg om het panel mee te nemen, out-of-the-building, naar het betreffende bedrijf of de broedplaats. Zo kan het panel zich een concreet beeld vormen van het samenspel tussen de studenten en de externe partijen, en bovendien zijn perspectief op de leeromgeving van de student verbreden.
Voorbeeld van Bob Schakenbos, audits domein ICT

4. Tour & talk

In plaats van de panelleden in een informatiemarkt-situatie te plaatsen, kun je er ook voor kiezen om hen op sleeptouw te nemen door de onderwijslocatie. In veel auditprogramma’s zit al een moment ingebouwd voor een rondleiding. Via de rondleiding is veel mogelijk, zeker als je – ter denkoefening - een rondleiding zoals die op Koningsdag voor ogen neemt. De plaats waar de koning langsgaat, zorgt voor een inkijkje in activiteiten die typisch zijn voor die plaats, en vaak gaat de tocht langs bijzondere gebouwen. Ga eens na welke ruimtes in de onderwijslocatie/faciliteiten belangrijk en kenmerkend zijn voor je opleiding? Als studenten de kantine als proeftuin benutten, bijvoorbeeld, kun je dit aan het panel laten zien. Hetzelfde geldt voor activiteiten: als studenten via een tentamengame oefenen voor tentamens, kun je dat in een andere ruimte demonstreren.
Voorbeeld van Rianne Versluis,en Daniëlle de Koning, audits educatie, sociale & gezondheidsdomein

5. De proefles

Sommige didactische vormen en inhoudelijke thema’s lenen zich wellicht goed voor een mini-proefles voor het panel. Bij een therapeutische opleiding kunnen studenten bijvoorbeeld een opdracht gesprekstechnieken met het panel doen, waarbij studenten de proefles leiden. Zo maakt het panel de onderwijspraktijk mee (zien, ervaren). Door het panel tijdens of na de proefles de gelegenheid te geven om vragen te stellen aan de studenten (‘Wat leren jullie hier bijv. van?’), krijgt het panel ook de mogelijkheid extra informatie te vergaren (context) en om te horen wat studenten van bepaalde zaken vinden (reflectie).
Voorbeeld van Willem van Raaijen en Daniëlle de Koning, audits sociale & gezondheidsdomein 

Heb jij andere inspirerende voorbeelden die je wilt delen?

Laat het me weten via i.otto@hobeon.nl. Ook als je meer wilt weten over één van bovenstaande voorbeelden of meer wilt weten over de werkwijze van Hobéon bij audits, neem gerust contact met mij op. Hobéon heeft ook een aantal concept-programma’s beschikbaar, voor als je behoefte hebt aan iets meer houvast.