Blog

Tips van onze panelvoorzitters - deel 3 | 'Flex-audits'

Het uitvoeren van kwalitatief goede audits is een vak apart. Daarom werken wij graag met panelvoorzitters uit onze vaste voorzitterspoule. Zij hebben onze meerdaagse training gevolgd en nemen deel aan onze periodieke professionaliseringsactiviteiten. Zo organiseerden wij in de afgelopen periode een aantal online kalibratiesessies, met steeds circa acht van onze voorzitters. Waar spraken we zoal over? Wat zijn de ervaringen van onze voorzitters met online audits? En welke tips en goede voorbeelden deelden zij met elkaar? Daarover gaat deze serie van weblogs. Dit laatste weblog gaat specifiek over audits bij opleidingen die deelnemen aan het experiment leeruitkomsten, flex-audits in de volksmond.

Het uitvoeren van kwalitatief goede audits is een vak apart. Daarom werken wij graag met panelvoorzitters uit onze vaste voorzitterspoule. Zij hebben onze meerdaagse training gevolgd en nemen deel aan onze periodieke professionaliseringsactiviteiten. Zo organiseerden wij in de afgelopen periode een aantal online kalibratiesessies, met steeds circa acht van onze voorzitters. Waar spraken we zoal over? Wat zijn de ervaringen van onze voorzitters met online audits? En welke tips en goede voorbeelden deelden zij met elkaar? Daarover gaat deze serie van weblogs. Dit laatste weblog gaat specifiek over audits bij opleidingen die deelnemen aan het experiment leeruitkomsten, flex-audits in de volksmond.

Experiment leeruitkomsten

Het experiment leeruitkomsten is één van de drie pilots in het kader van de flexibilisering van het deeltijdonderwijs en loopt van juli 2016 t/m 30 juni 2022 (zie voor meer informatie Rijksoverheid.nl). In het experiment werkt een opleiding niet meer met een vast onderwijsprogramma dat alle studenten moeten volgen, maar met ‘leeruitkomsten’. In die leeruitkomsten is uitgewerkt wat studenten moeten kennen en kunnen. De weg die de studenten volgen naar die leeruitkomsten toe is ‘flexibel’ en kan daardoor beter afgestemd worden op de behoefte van de (individuele) studenten.  

Deeltijd en duale opleidingen die deelnemen aan het experiment leeruitkomsten – dit zijn er enkele honderden bij ruim twintig hogescholen – worden gedurende de looptijd van het experiment één keer tussentijds beoordeeld aan de hand van een door de NVAO opgesteld protocol.

Ervaringen en bevindingen

Een aantal van onze voorzitters heeft inmiddels ervaring met het uitvoeren van deze ‘flex-audits’. Tijdens speciale bijeenkomsten hebben wij hen geïnformeerd over en voorbereid op de specifieke insteek en context van deze audits. Na uitvoering van de eerste ‘flex-audits’ hebben zij met elkaar hun ervaringen en bevindingen gedeeld, die hieronder zijn weergegeven.

In praktische zin constateren de voorzitters dat bij audits in het kader van het experiment leeruitkomsten vaak veel opleidingen tegelijkertijd gevisiteerd worden. Dit gaat soms om opleidingen uit hetzelfde domein, bijvoorbeeld een aantal economische opleidingen. En soms betreft het opleidingen uit meerdere domeinen, zoals educatieve- en zorgopleidingen. De uitkomsten van de audit waarin meerdere opleidingen zijn beoordeeld, zijn vervolgens weergegeven in één rapportage. Het was een uitdaging om te rapporteren over elke specifieke opleiding, en om niet te verzanden in te algemene waarnemingen over de verschillende opleidingen. Dit is en blijft een aandachtspunt voor de voorzitter en de secretaris, en ook voor hogescholen en opleidingen zelf. Het panel moet in staat zijn om voldoende zicht te krijgen op iedere individuele opleiding. Dat betekent dat er zowel in de zelfevaluatie, in de achterliggende documenten als tijdens de audit voldoende aandacht en tijd moet zijn voor iedere afzonderlijke opleiding.

Experimenteer meer

In inhoudelijke zin merken de voorzitters op dat er in dit experiment nog wat meer geëxperimenteerd mag worden. Opleidingen, en in het bijzonder docenten, lijken soms nog wat terughoudend, zoekende naar wat er kan en mag, en naar wat er van hen wordt verwacht. Voor iedereen is de flexibele inrichting van een opleiding nieuw. Ook studenten lijken bij voorkeur nog te kiezen voor een programma dat door de opleiding wordt voorgesteld in plaats van zelf de grenzen van de flexibele inrichtingsruimte te benutten. Onze voorzitters hopen dat de deelnemende opleidingen in het vervolg nog wat verder van de gebaande paden durven te gaan.

Open blik

Wanneer een ‘flex-audit’ samengaat met de beoordeling van een reguliere opleiding, hebben meestal niet alle panelleden ervaring met het experiment leeruitkomsten en de flexibele inrichting van het onderwijs die daarmee gepaard gaat. En dat zal in de nabije toekomst als regel het geval zijn; bij de tussentijdse audit was het meestal alleen het experiment en in een enkel geval een combi met een reguliere opleiding, maar in de volgende rondes zal voltijd altijd samen met de flexibele deeltijdopleiding worden beoordeeld. Panelleden kregen en krijgen voorafgaand aan de audit dan ook een uitgebreide toelichting op het experiment leeruitkomsten, verzorgd door de voorzitter en de secretaris.

Binnen het experiment bestaat een grote tolerantiebreedte. Vanwege die grote tolerantiebreedte en de vele manieren waarop flexibel onderwijs is in te richten, is het noodzakelijk dat panelleden niet te veel hun eigen onderwijscontext - ook al is dat een opleiding die deelneemt aan het experiment leeruitkomsten - als referentie nemen.

Onze voorzitters constateren dat het soms toch gebeurt dat een panellid vanuit de eigen ervaring teruggrijpt naar het reguliere onderwijs als referentiekader. Dat is niet vreemd, maar wel iets dat we natuurlijk zo veel mogelijk willen voorkomen. Het is daarom dat we hebben besloten om er in het vervolg bij de panelsamenstellingen voor te zorgen dat er nog meer kennis over en ervaring met flexibel deeltijdonderwijs in een panel vertegenwoordigd is. Daarnaast geven we onze panels nog nadrukkelijker mee om met een nieuwsgierige en open houding naar de flexibele deeltijdopleidingen te kijken. Onze secretarissen zullen in het vervolg, zowel in de voorbereiding als tijdens de audit zelf, extra goed op deze open houding letten.

Goed om te weten

Mede naar aanleiding van de eerste rapportages van ‘flex-audits’ is er een gesprek ontstaan met de NVAO over het verschil tussen leeruitkomsten, leerresultaten en competenties en hoe deze zich tot elkaar verhouden. Het verschil wordt door de NVAO beschreven  in hun digitale nieuwsbrief van december 2020.