Nieuws & artikelen

Heeft u, of uw organisatie/sector, wel eens overwogen om een keurmerk te ontwikkelen? Wat komt daar eigenlijk bij kijken? Wij besloten het één van onze adviseurs, Ellen Andela te vragen. Wat zijn haar ervaringen hiermee? Andela was samen met collega Hans Stoltenborg lid van het ontwikkelteam dat het ONA-keurmerk ontwikkelde. Zij geeft ons een kijkje achter de schermen in de opbouw en het (tijds)verloop van het traject  de valkuilen en de succesfactoren waarmee haar ontwikkelteam te maken had. 

In het eerste deel van dit blog namen wij u mee in de betekenis van en de verantwoordelijkheid voor kwaliteitscultuur binnen een organisatie. Ook kwamen reeds de zeven factoren voor een sterke kwaliteitscultuur kort aan bod. We zijn dit blog geëindigd met het onderstaande schema. Bij wijze van samenvatting herhalen wij nogmaals het schema, vervolgens gaan wij nader in op de toepassing van een van de factoren aan de hand van een concreet voorbeeld.

Kwaliteitscultuur is een actueel thema. Het is de onderlegger van het nieuwe onderzoekskader primair onderwijs, voortgezet onderwijs en middelbaar onderwijs van de inspectie OCW.
Het onderwerp vormt ook een expliciet onderdeel van de beoordelingskaders in het hoger onderwijs. De toegenomen aandacht voor (kwaliteits)cultuur past in de ontwikkeling die organisaties doormaken: de aandacht voor en de nadruk op de harde en meer instrumentele kant van organiseren wordt verrijkt en geïntegreerd met de ‘zachte’ kant.

Opleidingen mogen tegenwoordig zelf een programmavoorstel doen voor het locatiebezoek van het panel bij accreditatie-audits in het hoger onderwijs. Dit programma is ‘vormvrij’, in die zin dat opleidingen zelf de gespreksvolgorde, gesprekstypen, personen en duur van het programma bedenken, en een programma-voorstel doen (zie NVAO Beoordelingskader 2016). In samenspraak met het auditpanel komt het definitieve programma tot stand: het panel bewaakt dat het programma hen voldoende in staat stelt om informatie te verzamelen waarmee zij op alle standaarden tot een oordeel kan komen. De grote vraag is: hoe benutten opleidingen de vormvrijheid zoal?

Hieronder geef ik vijf inspirerende voorbeelden van programma-elementen die secretarissen en voorzitters bij Hobéon de afgelopen periode tegen kwamen bij audits. De kern van een goed programma volgens hen? ‘Toon het karakter van de opleiding! Dompel het panel onder in wat het wezen van de opleiding is, zodat het een goed beeld krijgt van het karakteristieke, specifieke van de opleiding. Zorg, bij een nautische opleiding bijvoorbeeld, dat het panel bij wijze van spreken de zee ruikt.’

Ik hoor u denken ‘de schijf van vijf, die is toch van het Voedingscentrum?’ Dat klopt, maar wij hebben een schijf van vijf ontwikkeld die heel goed te gebruiken is in de voorbereiding op het auditproces. Ter voorbereiding op een visitatie stelt een opleiding een zelfevaluatierapport (ZER) op. Dit rapport beschrijft de visie en doelstellingen van de opleiding en de wijze waarop hier in het beleid en onderwijsprogramma uitvoering aan wordt gegeven. Ook de resultaten, de evaluatie daarvan en de ontwikkelpunten worden in het zelfevaluatierapport opgenomen. De schijf van vijf kan u helpen bij het creëren van nog meer samenhang binnen uw ZER.   

Vrijwel alle onderzoeksinstituten proberen op diverse manieren het brede publiek meer te betrekken bij hun onderzoek. Dat is althans de uitkomst van een Portugese pilotstudie van al weer drie jaar geleden. Daarbij gaat het doorgaans om voordrachten en lezingen, of interviews en artikelen. Afhankelijk van het vakgebied richten de onderzoekers zich vooral op scholieren, media, beleidsmakers, maatschappelijke organisaties of het brede publiek.

Veel opleidingen zijn bezig met Actief (academisch) Leren;  studenten in kleinere setting, met behulp van actieve werkvormen en praktijk- en probleemgestuurd onderwijs zoveel mogelijk bij het onderwijs betrekken. Dat vergt niet alleen inspanning van de opleiding en de docenten, ook van studenten wordt verwacht dat ze aanwezig  zijn bij (groeps)besprekingen,  participeren in discussies en tijdig hun opdrachten inleveren. In een aantal uitspraken heeft het College van Beroep voor het Hoger Onderwijs (hierna: CBHO) erop gewezen dat studenten voor wat betreft dat laatste een risico lopen door bijvoorbeeld tot het allerlaatste moment te wachten met het inleveren van een opdracht (en de computer crasht), zie bijvoorbeeld https://www.cbho.nl/zaken/2013219cbe

Visitatie tweedegraads lerarenopleidingen 2015: een terugblik
In de periode medio 2015 - medio 2016 heeft onder de regie van Hobéon een groot aantal onderzoeken plaatsgevonden naar de kwaliteit van de tweedegraads lerarenopleidingen. Om een algemeen beeld te krijgen van de huidige ontwikkelingen binnen deze sector en de dilemma’s waarvoor de opleidingen zich gesteld weten, schetsen wij hieronder onze belangrijkste bevindingen.

door Ruud van der Herberg, Rob Stapert, Rianne Versluis en Ellen Andela

Nederland telt negen tweedegraads lerarenopleidingen. Deze opleidingen werken intensief samen met zogenaamde opleidingsscholen om goede leraren op te leiden. In het najaar van 2015 visiteerden auditpanels onder voorzitterschap van Hobéon opleidingsscholen behorende bij de tweedegraads lerarenopleidingen. In dit weblog een aantal feiten, bevindingen en aanbevelingen.

door Rianne Versluis en Ruud van der Herberg

In 2015 heeft minister Bussemaker de Tweede Kamer geïnformeerd over haar ambities t.a.v. het accreditatiestelsel in het hoger onderwijs. De kamerbrief was tevens een reactie op het advies ‘Accreditatie op maat’ van de stuurgroep Accreditatiestelsel 3.0. In de daarop volgende kamerdebatten bleek er geen (politiek) draagvlak voor pilots met instellingsaccreditatie. Thans wordt ingezet op een twee sporenbeleid:
(1) optimaliseren accreditatiestelsel en (2) pilots instellingsaccreditatie/ alternatieve opleidingsaccreditatie.

Onderdeel van spoor 1 de Wet accreditatie op maat. In de zomer van 2016 was het mogelijk om in het kader van een internetconsultatie op een conceptversie van deze wet te reageren. Hobéon heeft van deze mogelijkheid gebruik gemaakt. In deze bijdrage hebben wij een aantal punten uit onze inbreng opgenomen. Onze conclusie is dat voor het wetsvoorstel Accreditatie op maat in de huidige vorm een (strikte) noodzaak ontbreekt.

In cao-afspraken hebben sociale partners vastgelegd dat schoolleiders in het primair onderwijs  voor 1 januari 2018 moeten voldoen aan de registratiecriteria van het Schoolleidersregister Primair Onderwijs (SRPO). Deze verplichting geeft professionalisering een prominente plek op de agenda van het primair onderwijs. De afgelopen periode hebben panels meerdere audits bij schoolopleidingen en assessmentbureaus uitgevoerd. We maken de tussenstand op van bevindingen en aandachtspunten in onze auditpraktijk.

In dit Weblog behandelen we het praktijkonderzoek dat studenten in het kader van hun schoolleidersopleiding uitvoeren.

In cao-afspraken hebben sociale partners vastgelegd dat schoolleiders in het primair onderwijs  voor 1 januari 2018 moeten voldoen aan de registratiecriteria van het Schoolleidersregister Primair Onderwijs (SRPO). Deze verplichting geeft professionalisering een prominente plek op de agenda van het primair onderwijs. De afgelopen periode hebben panels meerdere audits bij schoolopleidingen en assessmentbureaus uitgevoerd. We maken de tussenstand op van bevindingen en aandachtspunten in onze auditpraktijk.

In dit Weblog staat de relatie tussen de inhoud van de schoolleidersopleiding en de werkomgeving van de schoolleider centraal.